Dijital Sanatta Şimdi: Oyun Odası
Küratörler:
Güven Çatak, Zeynep Arınç
Sanatçılar:
Amanita Design, BugLAB, Eddo Stern, Emi Kusano, Jon Haddock, Ken Wong, Kristin Lucas, Murat Kalkavan, Ouchhh, Petra Szeman, Total Refusal, Ucla Game Lab (Jenna Caravello, Vinny Roca, Zheng Fang), We Are Muesli
Her şey 1962’de MIT’de bir grup mühendisin bir oda büyüklüğündeki PDP-1 bilgisayarı tanıtmak için geliştirdiği Spacewar! ile başlıyor. Bu ilk bilgisayar oyunu kabul edilen laboratuvar deneyi akademik çevrelerde büyük ilgi topluyor; o sırada üniversite öğrencisi olan Atari’nin kurucusu Nolan Bushnell’in oyunu oynamasıyla bilgisayar oyunlarının kitle çekim gücü ve ticari potansiyeli keşfediliyor ve dev bir endüstrinin ilk adımları böylece atılmış oluyor.
Bilgisayar oyunları, 60’lı yıllarda tek boyutlu temsiller olarak çıktığı yolculuğuna, bugün oyuncuyu çepeçevre saran sanal gerçeklik deneyimlerine dönüşerek devam ediyor. 2023 yılını 184 milyar dolar ciro ile kapatan oyun sektörü yaratıcı endüstrilerin yaramaz çocuğu ve en büyüğü. Türkiye de bu arenada artık söz sahibi. İlk “Unicorn”umuz bir oyun firması. En çok yatırım alan ve ihracat yapan sektörümüz. Peşi sıra üniversitelerimizde ilgili bölümler açılmakta. Oyun sektörü, özellikle genç nüfusumuz için tam bir fırsatlar dünyası.
Tüketim boyutunu da unutmayalım. 7’den 70’e artık herkes birer oyuncu. İster bilgisayarında oynasın ister akıllı telefonunda; ister profesyonel olsun ister boş zaman geçirmek için oynasınlar hiç fark etmiyor. Dünya nüfusunun neredeyse üçte biri oyun oynuyor, paralel dünyalarda yepyeni deneyimler yaşıyor. Artık herkes oyunun bir parçası. Sadece eğlence sektörü olarak da düşünmeyelim. Eğitim amaçlı oyunlar, sosyal değişim için oyunlar, oyunlaştırılmış uygulamalar derken oyunun, kültürünün, teknolojilerinin ve bileşenlerinin dokunmadığı alan neredeyse kalmadı. Oyun dünyası bizim dünyamızı değiştirirken sanat dünyasıyla da çok yakın bir ilişki içine girdi.
Çağdaş sanat ve bilgisayar oyunları dünyasının birbirine ilham verdiği oyun temelli sanat eserleri, uzun yıllardır dünyanın önemli sanat merkezlerinde sergileniyor ve özel ve kamusal koleksiyonlarda kendine yer buluyor. Sanat ve oyun arasındaki sınırların bulanıklaştığı bu çalışmalarda, video oyunları kültürü, estetiği ve anlatılarının kullanımının yanı sıra müdahale, değiştirme ve yorumlama gibi birçok farklı metot uygulanıyor. Bilgisayar oyunları izleyiciye kontrolü vererek, sosyopolitik meseleleri sorgulama, toplumsal farkındalık oluşturma ve duygularını tetikleme konusunda güçlü bir deneyim sunuyor. Bu anlamda sadece bizler oyun dünyalarına dalmıyor, oyun dünyaları da yaşadığımız gerçekliğe taşıyor.
Bu sergide yer alan tüm bilgisayar oyunlarını oynayabilirsiniz. Eserler birbirlerinden form, estetik ve anlam bakımından çok farklılar. Bazı eserler gerek fotoğraf, video, resim gibi mecralara kendi dillerinde, kendi karakterleri ve dünyalarıyla sızarak Oyun Sanatına (Game Art), bazı eserler bizzat oynanabilen Sanat Oyunlarına (Art Games), bazı eserler bizzat oyun araçları ile üretilmiş filmlere (Machinima) ve bazı eserler de oyun kültüründen esinlenen sanat eserlerine örnek olarak gösterilebilir.
Dijital Sanatta Şimdi: Oyun Odası, her iki yönüyle de çağdaş sanatta oyunların kullanımına dair meraklı bir bakış; hem oyun sanatı hem sanat oyunları üzerine örneklerle ziyaretçileri bilgisayar oyunlarına farklı bir yerden bakmaya davet eden bir sergi. Farklı oyun dünyalarına açıldığımız, gezgin misali farklı deneyimler ile döndüğümüz bir buluşma noktası Oyun Odası. İnteraktif anlatısıyla, etkileşim mekanikleriyle öne çıkan ticari projelerin yanı sıra oyunun bir hiciv aracına, bir metaforlar dizisine dönüştüğü işler ile de karşılaşıyoruz Oyun Odası’nda. Bu seçki, elbette küçük bir kesit. Oyunlar, disiplinler arası, hatta ötesi olmanın en güncel hali. Şimdilik yapabileceğimiz en iyi şey onları daha iyi anlamak, yani daha fazla oynamak.
* Sergi kapsamında katılımcı küratörler tarafından düzenlenen atölye, söyleşi ve seminerlere davetlisiniz. Sergi yan etkinlikleri programına göz atmak için tıklayın.