Felsefe Seminerleri - 21. Yüzyıl Felsefe Sorunları
"Çağı Adlandırmak: “Antroposen”den “Kapitalosen”e Çevre Felsefesi"
Konuşmacı: Güncel Önkal
Moderatör: Emre Şan
“Doğa”dan “çevre”ye söylemsel geçişte ontolojik konumu değiştirilen doğal varlık alanı, kültür ve teknik eylem (teknoloji) alanında kendisini tanımlayan insanlığın etik sorunsalını da ifade eder. Çevre felsefesinin sosyo-ekonomik sürdürülebilirliği savunduğu görece “masum” günleri çoktan geride bıraktık ve Gezegenin yıkım senaryolarının tartışıldığı bugünlerde Antroposen/Kapitalosen döneme tüm çıplaklığıyla tanıklık ediyoruz. İnsanın ilerlemeci iyimserliğinden yerkürenin sonuna ilişkin senaryolara geçildiği felaketler çağımızı adlandırmak yaşanan iklim değişikliği çerçevesinde doğa bilimlerine düşmüştür. Felaket salt doğal afetlerde değil, geleceğin toplumsal yaşantısı için de söz konusudur. Yaşanmakta olan felaketin sınırları “Kapitalosen” adlandırması ile insanmerkezciliğin siyasallaştırıldığı egemen sınıflar, iklim adaleti kavramları ekseninde genişlemektedir. Dünyayı kuran insan dünyasını ve Dünyayı yitirmekle karşı karşıyadır. Antroposen çağı eleştirisi, insanın doğadaki tahripkâr egemenliğinin sonunu işaret ettiği kadar neoliberal kapitalizmin bu yıkıcı etkiyi hunharca, misliyle, yaygınlaştırarak arttırdığı tespitini beşeri bilimlerin tartışma zeminine felsefi bir sorunsal olarak taşımaktadır. Antroposen tartışmaları çevre felsefesini gelecek için yeniden yapılandırabilir mi? Felsefe camiasındaki tartışmalar antroposen çağın eleştirisini metodolojik olarak ortaya koyabilir mi? Kapitalosen eleştiri küresel siyaseti şekillendirebilir mi? Bireyler, toplumlar ve kurumlar üzerinde antroposen etki nasıl farklılaşmaktadır?
Bu konuşmada çağcıl antroposen eleştirinin kuramcılarından hareketle, antroposen düşünce çevresinin felsefi dayanakları, gündelik insansal pratiklerimiz ve beşeri bilimler için olası çıktıları üzerine bir tartışma yürütülecektir.
Güncel Önkal, Maltepe Üniversitesi Felsefe Bölüm Başkanı ve İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma ve Uygulama Merkezi (MÜTAM) Müdürüdür. Yüksek lisansını İstanbul Üniversitesi’nde “Thoreau’nun Doğal Yaşam ve Başkaldırı Felsefesi” başlıklı tez çalışmasıyla tamamladı. Doktora derecesini ise doğal teolojinin Darvinci eleştirisi üzerine hazırladığı teziyle Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden almıştır. Slovakya Bilimler Akademisi destekli “Antroposen Çağında Ortak Eylem İçin Çevre Etiğini Yeniden Düşünmek” başlıklı araştırma projesi kapsamında Bratislava Felsefe Enstitüsü Çevre Felsefesi Bölümünde çalışmalarını sürdürmüştür. 21.yüzyıl felsefesi, çevre etiği ve kültür felsefesi üzerine odaklanan Önkal, yakında yayımlanacak olan Ekoparadigma: Dünden Bugüne Eleştirel Çevrecilik, Yeşil Politika ve Post-Denge Teorisi başlıklı kitabın da yazarıdır.
* Etkinliğe katılmak için sayfa üzerindeki "Kayıt Ol" butonunu kullanarak kaydınızı oluşturabilir, ücretsiz etkinlik davetiyenizi alabilirsiniz. Kayıtlar etkinlik tarihinden 1 hafta önce (16.11.2023, 18:30'da) açılacak ve "Kayıt Ol" butonu aktif hale gelecektir. Katılım 120 kişilik kontenjan ile sınırlıdır.