Felsefe Seminerleri Dizisi - Kriz ve Kritik II
Moderatör: Emre Şan
Konuşmacı: Oğuz Haşlakoğlu
“Mimesis ve Muamma: Görünmeyenin görünende 'görünmeyen görünmesi'”
Mimesis Adorno’ya kadar estetik alanında nerdeyse lanetlenmiş bir kavram. Estetik disiplinini, kurucusu Baumgarten’ın elinden ‘bilgi içeremeyeceği’ gerekçesiyle alarak bugünkü biçimini veren Kant’tan başlayarak mimesis taklit olarak sanat olamaz; aksi takdirde sanat özgünlüğünü ve onunla birlikte yaratıcılığını yitirir. Hegel’de bu durum ifrata vardırılarak Kant estetiğindeki gibi temsil bağlamında da kalmaz; Platoncu ‘idea’ artık Almanca anılan adıyla “Idee” olması bakımından Tin’in hakikati olarak görünüşe çıktığında hem gerçek hem de bizzat güzel olur. O hâlde sanat Idee’nin gerçekleşmesi olarak bizatihi güzeldir ve doğadaki güzelden de üstündür. Estetiğini Kant ve Hegel arasındaki denge üzerine kuran Adorno ise her ikisini de temel ilkelerinde yadsıyan özgün bir yol tutarak mimesis kavramına başka bir tanım getirir. Buna göre mimesis; özneye atfen bir şeyi kendinde taklit etme değil, nesneye atfen kendini o şeyde ‘asimile’ etmedir. Mimesis, bu açıdan bakıldığında, aklın özdeşlik vasıtasıyla her şeyi kendine mâleden tahakkümüne direnen bir özgürleşme sığınağı olarak, kendinden sıyrılmak sûretiyle, yanlış dünyanın yarattığı kaçınılmaz acının ifadesi anlamında sahih sanattır.
Seminer, bu üçlü arasındaki ilişkiyi ortaya koyarak mimesis’i Adorno’dan daha öteye taşıyabilecek bir açılım olup olmadığını sorgulamaya yönelik olacak. Bu anlamda görsel sanatlar ve gösteri sanatları arasındaki ilişkiye ışık tutacak öykünme ve simge kavramları ‘çizgi’ örneğinde tartışılacak. Aktörün rolüne bürünmesi için gerekli aktörlük fiilinde içerilen mimetik sınırla, görsel sanatlarda temel eleman olarak anılan çizginin bir sınır ve biçim imkânı olarak karşılaştırılması da seminerin temel sorunsalı olarak bu bağlama ışık tutacak.
Oğuz Haşlakoğlu, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (MSGSÜ) Resim Bölümünde 1991 yılında lisans, 1993 yılında yüksek lisans derecesi aldı. 1999 yılında Boğaziçi Üniversitesi Felsefe Yüksek Lisans Programından mezun oldu. 2003 yılında Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nde (MSGSÜ) Resim alanında Sanatta Yeterlik derecesi aldı. Temel kuramsal çalışma alanları olan sanat felsefesi ve estetik başta olmak üzere çeşitli hakemli, uluslararası ve kültür sanat dergilerinde makaleleri yayınlandı. Sanatçı kitapları ve kataloğu, metin yazarlığı ve editörlüğü yaptı, sanat eleştirileri yazdı. İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümünde doçent öğretim üyesi olarak temel tasarım, sanat felsefesi ve estetik alanlarında çalışmalarını sürdürmektedir. Felsefe ve Sanat Felsefesi alanındaki başlıca kitapları şunlardır: “Platon Düşüncesinde Tekhnê: Sanat ve Felsefenin Ortak Kökeni” (2016), “Sanat Felsefesi ve Estetik Yazıları” (2019), “Felsefece: Felsefe Yazıları” (2021).
* Etkinlikler ücretsizdir. Katılım 120 kişi ile sınırlı olup etkinlik giriş davetiyeleri etkinlikten 1 saat öncesinden itibaren Akbank Sanat Danışma’dan temin edilebilecektir.