02.08.2018
Yazı: Cem Kayıran
İllüstrasyon: Saydan Akşit
Avangart caz akımının en önemli figürlerinden biri olan Eric Dolphy’nin dünyaya gelişinin 90. yılı. Henüz 36 yaşında ölmesine rağmen ardında nesiller boyu yol gösterici olmuş bir müzikal birikim bırakmayı başaran Dolphy’nin kariyerinden satır başlarına bakıyoruz.
*1928 yılının Haziran ayında Los Angeles’ta dünyaya gelen Eric Allan Dolphy, müzik tarihinin birçok farklı alanda öncü olmuş sayılı müzisyenlerinden biri. Kendine has çalışıyla erken dönem avangart müzik akımının yol göstericilerinden biri hâline dönüşen Dolphy, çocukluk yıllarında mızıka çalarak başladığı müzikal yolculuğunun ilk yıllarında klarnetle tanıştı.
*Henüz lisedeki ilk yıllarında University of Southern California School of Music’ten burs kazanmayı başaran Dolphy, ailesinden gördüğü destekle müziğe fazlasıyla zaman ayırma imkanı buldu. Evlerinin hemen ardında kurulan bir tür stüdyo alanında farklı gruplarıyla çalışma şansı yakalayan Dolphy, 1950 yılında orduya katılmadan hemen önce Roy Porter Band’le birlikte bilinen ilk kayıtlarını gerçekleştirdi.
*1950’lerin sonlarında davulcu Chico Hamilton’ın dörtlüsünde yer alan Dolphy, New York’a taşınma kararı alarak kariyerinde de yeni bir sayfa açmış oldu. Burada kendisi gibi Kaliforniyalı olan Charles Mingus’la yolu kesişen Dolphy, efsanevi basçı eşliğinde birçok kayıt yaptı ve bir yandan da kendine has bir üslup oluşturmayı başardı.
*Yeni ve sıra dışı fikirleri uygulamaya geçirmekten asla kendini alıkoymayan Dolphy’nin Outward Bound ismini taşıyan ilk solo albümü de 1960 yılında New Jazz Records etiketiyle yayınlandı.
*Eric Dolphy’nin kariyerinde önemli iz bırakmış olan bir başka isim de John Coltrane. Dostlukları Dolphy’nin Los Angeles yıllarına dayanan ikili, müzikal fikirlerini sıklıkla paylaştıkları iletişimlerini bir tür müzikal ifadeye dönüştürmeyi başardı. Dolphy-Coltrane ikilisinin iş birliği, müzik basını tarafından “anti caz” olarak tanımlanıyordu.
*Henüz 36 yaşındaki ölümüne dek bir orkestra lideri olarak birçok farklı müzisyenlerle birlikte çalışan Dolphy’ye kayıtlarında ve sahne performanslarında eşlik etmiş isimler arasında Herbie Hancock, Freddie Hubbard ve Ron Carter gibi müzisyenler bulunuyor.
*Coleman Hawkins ve Sonny Rollins’le birlikte solo doğaçlama kayıtlar yayınlayan ilk saksafonculardan biri olan Dolphy, başta bas klarnet olmak üzere çeşitli nefeslilerin solo enstrüman olarak kullanılması konusunda birçok tabuyu yıkan isim. Eric Allan Dolphy, kimi zaman enstrümanından çıkardığı hayvan seslerini çağrıştıran tınıları, kimi zaman dinleyiciyi tamamen beklemediği yerden vuran kompozisyonlarıyla 1960’larda iyice zenginleşecek avangart akımının en önemli kahramanlarından biri oldu ve mirası günümüzde kendini birçok farklı üretimde etkisini gösteriyor.